Dünya, koronavirüs salgınına karşı büyük bir mücadele veriyor. Bu mücadelenin gereği olarak dünyanın dört bir yanında milyarlarca insan zorunlu olmadıkça sokağa çıkmıyor, evinde kalıyor. Salgın kapsamında alınan önlemler doğrultusunda küresel ölçekte birçok sanayi kolunda üretim kısıldı, bazılarında tümüyle şalter indirildi. Diğer bir deyişle üretim de tüketim de azaldı.
Petrol sektöründen vereceğimiz örnekle yaşanan gelişmeleri biraz daha açabiliriz. Dünya genelinde salgın öncesinde günlük 100 milyon varil petrol tüketiliyordu. Tüketim, salgınla birlikte olağanüstü oranlarda azaldı. 20 milyon varil ve üzerinde bir düşüş olduğu kayıtlara geçiriliyor. Çünkü, petrolün 3’te 2’si ulaşım sektöründe, kalanı da sanayide (petrokimya ve benzeri alanlarda) tüketiliyor. İnsan ve mal hareketinin sınırlanması nedeniyle petrole olan talep bu oranlarda azaldı.
Küresel ölçekte, sanayi üretiminde ve ticaret hayatındaki yavaşlamanın etkisiyle diğer enerji kaynaklarının (elektrik ve doğal gaz) talebinin de düştüğü biliniyor.
Denizyoluna yoğun talep
Salgın ve salgına karşı alınan önlemler tek tek ülke ekonomilerine sert fren yaptırsa da uluslar arası düzeyde ticaret devam ediyor. Bu dönemde bir ülkeden diğer bir ülkeye ya da ülkelere, karayoluyla TIR üzerinden ticaret, geçişler ve karantina önlemleri nedeniyle zorlaştı. Bu nedenle denizyolu öne çıkmaya başladı.
Payı da geliri de arttı
Salgın, denizcilik sektöründe gelirleri de sektörün toplam taşımacılık içindeki payını da artırdı. Sektör uzmanları, salgın öncesinde dünya üzerindeki ticaretin yüzde 85’inin deniz yoluyla yapıldığına işaret ederek, “Bu oran, yüzde 90’lara ulaştı” dedi.
Uzmanlar, navlun (deniz ve nehir yolu ile taşınan eşya için, taşıma hizmeti karşılığında gemi şirketine ödenen ücret) gelirlerinde de önceki döneme oranla önemli sayılacak bir artış yaşandığını belirterek, “2008 krizi döneminde navlunlar dip yapmış, sektör finansman yönünden çok zora girmişti.
Bazı gemilerin, o dönemde hiç kar etmeden yük taşıdığı bile olmuştu. Salgın öncesinde de navlunlar düşüktü. Şimdi, denizyoluna olan talebin artışıyla doğal olarak navlun gelirleri de arttı. Gemi adımı bulmak da zorlaştı” dedi.
Uzmanlar, konteyner gemilerini ve bu tip taşımacılığa daha çok talebin olduğunu söyledi.
Türkiye'nin dünyadaki payı
Peki, Türkiye’nin bu alanda durumu ne? Uzmanlar, Türkiye gemicilik sektörünün bin 600 dolayında gemisi ve yaklaşık 29 milyon DWT kapasitesi bulunduğunu söyledi. Uzmanlar, gemicilik sektörüne olan talebe bağlı olarak gemi bakım-onarım ve tersanelerde yoğun bir hareketliliğin yaşandığını, bu sektörde iş kaybının söz konusu olmadığını söyledi.
