Bir dizi açık ve global dağıtımlı defterler ağı olan blok zinciri, kuruluşlar ile bu kuruluşların müşterileri, ortakları ve tedarikçileri arasında gerçekleşen anlaşmaları kolaylaştırıp doğrulamayı vaat etmektedir. Öte yandan, blok zincirinin değer önerisi işlemlerdeki aracıları ortadan kaldırıp işlemlerin daha otonom olmalarını sağlamaktır.
İki binlerdeki dot.com patlaması ile, birçok endüstride dijital ortamda ticaret ve hizmet sağlayan, online B2B pazaryerleri ortaya çıktı. Bunlardan bazıları kendi endüstrileri içinde öne çıkan oyuncular haline geldi.
Şimdi aynı şekilde blok zincirinin kurumsal dünyaya girmesine tanık olmaktayız. Geçtiğimiz yıl Microsoft ve Intel gibi bazı büyük teknoloji firmaları bir araya gelerek adına ‘Coco Framework’ dedikleri bir sistem oluşturdular. Bu sistem, kuruluşlara görmedikleri bir paylaşım ağına verilerini aktarmadan önce, aradıkları performans, gizlilik, yönetişim ve gerekli işlem gücünü sunmaktadır.
Blok zinciri dünya çapında şeffaf ve sabit “akıllı sözleşmeler” sayesinde işlemlerdeki aracıları ortadan kaldırmayı temin etmektedir. Aynı zamanda ticaret ortakları arasındaki işlemlerin hızlandırılması ve kolaylaştırılmasını sağlayabilecek bir potansiyele sahiptir. Yüksek değerli veya et, kümes hayvanları ve ilaç gibi yüksek oranda düzenlenmiş ürünlerin izlenebilirliğini arttırabilmektedir. Blok zincirinin ilk uygulaması dijital para olmakla beraber, tedarik zinciri bu uygulamayı başka bir seviyeye taşıyabilecektir. Örneğin, yüksek değerli ve kırılabilir bir eşyayı veya belirli bir derecede tutulması gereken bir ürünü, tedarik zinciri boyunca hareket ettikçe, durumunu izleyebilmemize olanak sağlayacaktır.
Kurumsal tedarik zinciri yöneticileri blok zincirinin tedarik zinciri üzerindeki olumlu etkileri görmeye başladılar. Blok zinciri teknolojisi üzerine, özellikle tedarik zinciri yöneticilerine yönelik, araştırma, analiz ve piyasa bilgisi sunan Chain Business Insights’ın 42 tane global tedarik zinciri şirketinin yöneticileri üzerinde yaptığı ankete (Mayıs 2017 tarihli) göre; bu şirketlerin %43’ü bu sene içerisinde, %20’si iki sene içerisinde blok zinciri teknolojisini kullanmayı hedeflemektedir. Anket cevaplarına göre blok zinciri teknolojisinin avantajları:
- Tedarik zincirinde görünürlük ve şeffaflığı arttırması (Katılımcıların %46’sına göre)
- İşlem maliyetlerini azaltma potansiyeli (Katılımcıların %24’üne göre)
- Ürünlerin tedarik zinciri boyunca izlenmesinde rol oynaması (Katılımcıların %80’ine göre)
- Tedarikçilerle bilgi paylaşımının bir yolu (Katılımcıların %60’ına göre)
- Satın alma siparişleri gibi ödeme bilgilerinin paylaşımının bir yolu (Katılımcıların %60’ına göre)
Blok zinciri teknolojisine uyum sağlama zorlukları ise:
- Farkındalık ve anlayış eksikliği (Katılımcıların %28’ine göre)
- Standart eksikliği ve birlikte işlerlik endişeleri (Katılımcıların %28’ine göre)
- Regülasyon sorunları (Katılımcıların %13’üne göre)
- Bütçe (Katılımcılarınn %13’üne göre)
Blok zinciri teknolojisinin yaygın olarak kabul görmesine daha uzun yol var gibi görünse de ürünlerin takibi, gözetim zincirinin izlenmesi ve doğrulanması gibi tedarik zinciri için çok önemli özellikleri sayesinde farkındalığın yakın vadede artması beklenmektedir.
